«Ετίναξε την ανθισμένη αμυγδαλιά με τα χεράκια της». Ποιος δεν έχει τραγουδήσει το μελοποιημένο ποίημα του Δροσίνη.
Ο Παπαδιαμάντης αναφέρει ότι η αμυγδαλιά «ενθυμίζει πρώιμα όνειρα νεότητος ανυπομόνου»,
…και κατά τον Καζαντζάκη:‘Ρώτησαν την αμυγδαλιά αν υπάρχει Θεός, κι εκείνη άνθισε’.
…«Λίγο ακόμη θα ιδούμε τις αμυγδαλιές να ανθίζουν» (Σεφέρης).
Στην βίβλο αναφέρονται τα αμύγδαλα ανάμεσα σε εκλεκτά δώρα και από αμυγδαλιά λένε ότι ήταν το ξηρό ραβδί του Ααρών που άνθισε θαυματουργικά. Επομένως τα αμύγδαλα ήταν γνωστά στο Ισραήλ από τον 15ο περίπου αιώνα.
Η άγρια αμυγδαλιά εφύετο στην Ελλάδα από το 8000 π.Χ. και εξημερώθηκε περί το 3000. Στους Δειπνοσοφιστές τα συναντάμε σε πολλές περιπτώσεις και μάλιστα αξιολογούνται κατά περιοχή, όπως τα αμύγδαλα της Νάξου και της Κύπρου.
Το όμορφο δέντρο της αμυγδαλιάς που ανθίζει πρώιμα, ενώ είναι ακόμα Χειμώνας και πριν βγάλει φύλλα, δεν μπορούσε να λείπει από την μυθολογία μας.
Ήταν, λέει, στην Θράκη μια όμορφη πριγκίπισσα η Φυλλίς, κόρη του βασιλιά Σίθωνα.
Επιστρέφοντας από την Τροία ο Δημοφών, γιος του Θησέα και της Φαίδρας, πέρασε από την Θράκη, αγαπήθηκε με την Φυλλίδα και παντρεύτηκαν. Ο Δημοφών έφυγε για λίγο να επισκεφτεί την οικογένειά του στην Αθήνα. Άργησε όμως να επιστρέψει και η Φυλλίς μαράθηκε από τον καημό της. Οι Θεοί την λυπήθηκαν και την μεταμόρφωσαν σε ένα ξερό δέντρο.
Ο Δημοφών, μέσα στον Χειμώνα, μετά από καιρό, επέστρεψε, έμαθε τι έγινε, και αγκάλιασε κλαίγοντας το γυμνό δέντρο. Και το θαύμα έγινε! Το δέντρο «ζωντάνεψε» και γέμισε πανέμορφα λουλούδια. Γι αυτό από τότε η αμυγδαλιά βιάζεται να ανθίσει μέσα στο κρύο. Υπάρχουν κι άλλοι παρόμοιοι μεταγενέστεροι μύθοι. Άλλη παραλλαγή λέει ότι ο Δημοφών έφυγε πριν την τελετή του γάμου, κι έτσι η ανθοφορία της αμυγδαλιάς στον γυρισμό του συνδέεται με το νυφικό φόρεμα και τον γάμο, όπως και σήμερα.
Τα αμύγδαλα, όπως έχουμε πει κι άλλες φορές, από την αρχαιότητα, χρησιμοποιούνται πολύ συχνά στην ζαχαροπλαστική στην Ελλάδα και ειδικά στα νησιά μας.
Εκτός από τα γλυκά αμύγδαλα έχουμε και τα πικραμύγδαλα με το χαρακτηριστικό άρωμα. Περιέχουν αμυγδαλίνη, από την διάσπαση της οποίας παράγεται το δηλητηριώδες υδροκυάνιο, γι αυτό πρέπει να είμαστε προσεκτικοί στην χρήση τους και να μην τα καταναλώνουμε αλόγιστα. Θα μιλήσουμε γι αυτά σε συνταγές μας, και κυρίως στα λικέρ.
